Mamrıko Fatime
Adıge edebiyatı, onun yaratıcısı olan Adıge ulusundan koparılamaz, edebiyat ulusla birlikte yürür: Edebiyat uzak geçmişi, günümüzü ve geleceği ışıldatır, gücünü geleceğe taşır.
Kökleri uzak geçmişlere dayanan büyük ulusların edebiyatları ile kıyaslandığında Adıge edebiyatı hâlâ genç bir edebiyat sayılır; örneğin Adıge Yazarlar Birliği 90 yıl önce kuruldu. Buna karşın edebiyatımız, değişik türlerde başarılı adımlar attı, bu da bizim açımızdan bir gurur kaynağıdır. Kereşe Tembot, Hatko Ahmed, Śey İbrahim gibi edebiyatımızın ilk öncülerini Perenıko Murat, Kestene Dmitriy, büyük bir ulus söylenti ustası ve büyük bir ozan olan Tevçoj Śığo, Yevtıh Asker, Natho Doletĥan, Ĺevsten Yusıf, Yahułe Sefer, vb yetenekli yazarlar izlediler ve büyük başarılara imza attılar. Bu güzel çizgiyi kendi dönemlerine uygun olarak değişik yaştaki yazar ve şairlerimiz ilerilere taşıdılar. Adıgeler olarak değişik devlet ödülleri alan bu büyük şair ve yazarlarımızla, Rusya Emek Kahramanı seçilen Meşbeşe İshak’la kıvanç duyuyoruz.
Düşünceyi besin kaynağı yaparak yaşamak kolay şey değil, yetenek değerli bir Tanrı vergisidir; bu yolda bir biri ardından değişik yaşta yazarlar yürüdüler. Hâlen yürüyorlar.
Edebiyatın yolu
Bu makale Adıge edebiyatı ve bu edebiyatın içinde kadının konumu, yeri üzerine yazıldı. Önceleri kadın yazar olarak edebiyatımızda sadece Natho Doletĥan vardı. Şimdi kadın sayısı hayli arttı: Yemıj Muliet, Yerğuko-Şeşşe Şamset, Hunego Nuryet (aramızdan ayrıldılar); Ğış Rahmet, Guţe Sanyat, Hunego Sayid, Mamrıko Fatime, Perenıko Roz, vb.
Bu edebî yolda yürüyenlerden biri de Mamrıko Fatime’dir.
Fatime 12 Nisan 1970’de Şevgen rayonuna bağlı Pşıĵhable köyünde doğdu.1994’te Adıge Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesinden mezun oldu, 1997’de aynı üniversitede yüksek lisans eğitimini tamamladı.
1986’da yazı yazmaya ve yazılarını yayımlamaya başladı. Fatime şiirle işe başlamıştı, Adıge radyosunda şiirlerini okuyordu. Ayrıca, yazılarını “Adıge mak” gazetesi ile “Zekoşnığ” dergisinde de yayımlıyordu.
Fatime’nin ilk lirik öyküleri “Rüzgârın Yıkadığı Yanıt” (Жьым къылъэсрэ джэуап) başlığıyla 1994’te bir kitap olarak yayımlandı. Orada genç kızın dünyaya bakış açısı ve düşünce dünyasının ulaştığı düzey görünüyor. Kalbi birbirine bağlı gür ağlarla örülü olan yazarın kitabının ilk yayımından bu yana 30 yıl geçti. Uzunca bir zaman geçmiş olmasını anımsatmadan bitmez tükenmez duyguları dile getiriyor, gençlerin yaşamdaki yerlerini belirtiyor, yaşamın onları nasıl ele geçirdiğini, yaşamın içinde nasıl yer aldıklarını, psikolojik yanı ağır kurgular biçiminde anlatıyor.
Bu arada Mamrıko Fatime’nin ilginç bir şair ve ileri görüşlü biri olduğunu, şiirlerini kalbinin derinliklerinden getirerek yazdığını belirtmeliyim. Bu kitabı “Asrın Ucundan” (ЛIэшIэгъу цакIэм) ve “Güneş Kuşunun Sırası” (Тыгъэ бзыум ичэзыу) adlı şiir kitapları izliyor. Fatime’nin her dizesi kişiyi kendine çekiyor, kişiye kendi dünyasını tanıtmayı başarıyor, Adıgecenin (Çerkesçenin) en temiz ve en zengin sözcüklerini, sözlerini sadece sana ulaştırmakla yetinmiyor, unuttuğumuz sözcükleri senin adına çözüyor ve yeniden öğretiyor, tedavüle sokuyor; Fatime “Oturmuş Şair” (усэкIо икъугъ) denecek biri. Bildiğini yalanlamayan, dizeleri gerçekçilik ve aydınlıkla örülü. Bu dizeler bize yaşamın gerçek yüzünü gösteriyor, onun mutlu ve zorlu yanlarını bize anlatıyor.
Öyküler
“Rüzgârın Yıkadığı Yanıt” adlı ilk lirik yapıt yazarın ilk kitabı. Bu kitapta “İki Yangın Arası” (МэшIуитIум азфагу), “Rüzgârın Yıkadığı Çağrı” (Жьыбгъэм къылъэсыгъэ джэмакъэр) ve “Biricik Acıma/ Merhamet” (ГукIэгъу зан) başlıklı kısa öyküleri yer alıyor. Gençlik yüreğinin tomurcuklandığı ve güzellikler saçtığı dönemin güçlü ve temiz aşk duyguları bu öykülerde anlatılıyor, dile getiriliyor: “Aşık olan başka yere bakmaz ve yemek de yemez” dendiği gibi, bu öykülerdeki kahramanları karşılaştırıyor, aşk dinlenme anı tanımayan ilkbahar Güneşinin oyunu gibidir, sevmenin başlangıcıdır. Öykülerin merkezinde olan kız, genç ve akıllı, kitabı ve okumayı seven, bilimi şevkle arayan bir kızdır: Meryem ilk öyküde böyle yer alıyor. İkinci öyküde ailesi Türkiye’de olan Özgür’ün aşık olduğu Asiyet’le karşılaşıyoruz. İki genç birbirlerini görür görmez gönülleri bir olur, soludukları hava, içtikleri su, mavi gökyüzü sıcak ve tatlı, güzel gelmeye başlar, iki genç farkına varmadan aşk ipiyle birbirlerine sıkı sıkıya bağlanır… Özgür’ün altı ay içinde – Türkiye’den – Kafkasya’ya dönmesi ve yeni bir yola birlikte adım atmaları konusunda anlaşırlar… Ama Tanrı o şansı onlara tanımaz, altı aylık süre daha dolmadan, Özgür’ün ayrılmasından sonra, Asiyet yaşama veda eder… Bu acıklı olay iki genci birbirinden koparmış olur. Ne yapılabilirdi?! Yapacak bir şey yok. Ama yazar herkesi kınıyor, uyarıyor gibi: “Dikkat edin en değerli şey olan aşk, bulunması, taşınması ve korunması kolay şeylerden değil…”. Bu nedenle olmalı “Mutluluk göz açıp kapayana kadardır” demişler.
“Zor Acıma”da (ГукIэгъу къин) kızın sevgisi dökülmüş yapraklar gibi bezeli. Şaşılacak şey Fatime’nin her öyküsünde süjeyi (özneyi) mükemmel ve donanımlı ortaya koyması, içinden duyduğun şeyi hiç unutmayacağın biçimde sana sunması, moral vermesi, mutlu etmesi ve kişiyi aşka zorlaması, bütün bu şeyler aşkın büyük bir ateş olduğunu bildiren, ardından, arzuladığın şey gerçekleştiğinde de, yeniden doğmuş ve sana benzeyen kişilerin arasına dönmüş oluyorsun.
Bugün hava güneşli iken, yarın yağışlı olabilir; yeryüzünde görülen zıtlıklar yaşam içinde de görülebilir. Kuşkusuz, “Rüzgârın Yıkadığı Yanıt” denilen yapıt (en çok da kadın isen), kişide çok sayıda düşünceyi uyandırıyor, çok şeyi de düşündürüyor, hepsi yaşam üzerine.
Źevkoĵ Nuriyet.
Adıge mak, 23 Aralık 2024
https://adygvoice.ru/single?post_id=159551