Adıgey Sendikacılığı 100 Yaşında

Bu gün tarihi önemi olan bir gün. Çünkü sendikacılar iç savaşta önemli görevler üstlenmişlerdi, toplumun iradesini paylaştılar ve halkın başarısı için mücadele ettiler. 100. yıldönümünde Adıgey Sendikalar Federasyonu Başkanı Vıste Ruslan ile güne ilişkin bir görüşme yaptık, geride bırakılan 100 yıllık yolculuğu ona anlattırdık.

Tarihi bir yol

– 22 Ekim 1923’te Adıge (Çerkes) Özerk Bölgesi Sendikalar Birliği’nin ilk toplantısı – o zamanki Adıgey başkenti olan- Krasnodar kentinde yapıldı. Orada değişik yerlerde ve adlar altında örgütlenmiş olan sendika birimleri (hücreleri) bir araya geldiler ve birleştiler. Bir bölge (ülke) sendikalar birliği kurdular. İlk toplantıya (kongreye) katılanların fotoğrafı arşivde yer alıyor. Bunlardan bazıları bölge (Adıgey) sendika yönetimine seçilmişlerdi. Toplantıya Adıge ülkesi komitesi (valilik) adına Hahurate Şıhançerıy katıldı ve Adıge Özerk Bölgesi’nin ekonomik durumu konulu bir konuşma yaptı. Sendikalar Birliği’nin ilk başkanı T. Ptaşkin’di, – dedi Vıste Ruslan.

Kuruluşun ilk adımları

1920 – 1930’lu yıllarda sendikalar gelişiyor, toplumsal etkinliklerini artırıyorlar. İlk mesleki çalışmalar eğitim ve sağlık alanında yapılıyor. Bunlar kısaltılmış adları ile Rabpros (Eğitim örgütü) ve Medikosandrud (Medikal merkez) idi

1 Ekim1924’te 91 adet sendika hücresi ve 1850 sendika üyesi bir araya geldi. 1925’te bu sayı 120 ve 3300 oldu.

Yıllar ilerledikçe sendikaların gücü artmaya ve başardıkları işler çoğalmaya başladı. Ele almadıkları ve yardımına koşmadıkları bir alan kalmamış gibiydi. 1933’te devlet sosyal sigortalar kurumu sendikalara devredildi.

1960 – 1980’li yıllarda sendikaların hukuki denetimi sendika yapısı içine alınıyor, çalışma yeri ve konut alanında denetim yetkisi sendikalara veriliyor. Gençler, emekliler, öğrenciler ve kadınlarla ilgilenecek komisyonlar kuruluyor. Sosyalist yarışma ve komünist çalışma tugayları oluşturuluyor.

İkinci Dünya Savaşı yıllarında ve izleyen birkaç yıl boyunca sendikalar mesleki görevlerini yerine getiremediler. Ama ülkeye yardımcı olmaya devam ettiler, – savaş nedeniyle – fabrika ve tesisleri güvenli yerlere, cephe gerisine taşıma işlerinde çalıştılar, yaralılara, erkekleri savaşta olan kadınlara yardımcı oldular. Köyleri yeniden inşa etme ve ekin kaldırma (hasat) işlerinde çalıştılar.

– 1958’de Adıge Oblastı (ili) Sendikaları Konseyi kuruldu ve başkanlığına Łeĥuseĵ Alıy seçildi, – dedi Vıste Ruslan. – Yaşı ilerlemiş olmasına rağmen, Adıgey’de sendikaların kuruluşunun 80. yılı nedeniyle düzenlediğimiz kutlama gününe onu da çağırmıştık. Onun ardından Bislanğur İbrahim, Peçeşho Halime ve Alıberd Ramazan sendika başkanlıklarını yaptılar.

Sovyetler Birliği dağılınca, sanayi ve tarımsal üretim sarsıntı geçirdi. İşçi ve emekli maaşları vaktinde ödenemez oldu. Bu gibi nedenlerle sendikalar mücadele taktiklerini değiştirme gereği duydular ve toplumsal sorunları daha ciddi biçimde ele almaya ve gerçekleştirmeye başladılar.

1990’lı yıllarda, değişik yörelerde uzlaşılamayan toplantılar çoğalmıştı. Kişiler sendikalara daha ciddi biçimde destek sağladılar. Sendikaların isteklerine, sosyal ve ekonomik açılardan bakış ve yaklaşım biçimlerine bağlı olarak devlet ve işverenler soruna eğildiler, anlaşmalar sağlandı ve sendikalar daha yararlı olmaya başladılar.

Yeni döneme geçiş

Ülke bütününde ve cumhuriyetimizde sendikalar güçlükleri aşmayı başardılar. Yeni çalışma olanakları elde ettiler. Çalışma biçimlerini iyileştirdiler. Böylesine etkili bir örgütlenme ülke genelinde, hiçbir toplum örgütünde ve hiçbir politik partide yoktur.

– Çağdaş anlayışa uygun olarak sosyal çalışma stratejisi toplumsal yaşamımıza girdi. Devlet temsilcileri, sendikacılar ve işverenler arasında toplu görüşmeler yapılması için gerekli düzenleme RF Devlet Başkanı tarafından yapıldı ve yürürlüğe kondu. İşveren ve işçi tarafının isteklerinin ortaya konması ve görüşülmesi önemli bir sosyal çalışma alanı oldu. Bu işi düzgün biçimde yürütme görevi şimdilerde Adıgey Başkanı Kumpıl Murat tarafından titizlikle izleniyor. Sendikalar Federasyonu şu sıralar eğitim, sağlık, tarım, devlet kuruluşları, kültür ve toplum hizmetlerini yerine getiren organlar arasına katılmış bulunuyor. Günümüzde sendikaların bu tanıma giren 500 üzeri örgütü ve toplamda 30 bin üzeri üyesi bulunuyor, – dedi Vıste Ruslan.

Yapılan çalışmalar

Her yıl, ortalama 1500 kişi hukuki ve sosyal çalışma sorunlarıyla ilgili olarak sendikalara başvuruyor. Değişik sanayi kuruluşlarına üye sendikacılara maddi destekler sağlanıyor. Sağlık ve dinlenme tesislerine gönderilen çalışanların giderlerinin % 20’si karşılanıyor, yol masrafı ve tedavi masraflarının bir kısmı kendilerine geri ödeniyor.

Ağır hastalığa yakalananlara, uzun süreli ve art arda hasta olanlara 30 bin – 50 bin ruble arası bir para yardımı yapılıyor.

Sendikalar özel askeri operasyona katılan askerlerimizi unutmuyor. Cumhuriyet, rayon ve alt kademe örgütlerin topladığı para ve yardımlar ilgili yerlere ulaştırılıyor.

Kutlama etkinlikleri

– Adıgey sendikal hareketi, yüz yıl kutlama gününü belirledi, – diyor Vıste Ruslan. – Sendikalar tarihini dikkate alarak 2023 yılında ilginç kutlamalar gerçekleştirmeyi kararlaştırdık. Bu bağlamda sağlık, spor ve eğitici yanları olan çalışmalar yaptık.

Ruslan’ın bize anlattığına göre, “Anavatan- Benim Rusya’m” adlı yurtseverlik şarkısının cumhuriyet festivali bu yıl mart ayında kutlandı. Festivale 50 üzeri topluluk katıldı. Başarılı görülen topluluklar 1 Mayıs günü Maykop kent parkında düzenlenen etkinlikte dinletiler sundular.

Buna benzer, mayıs ayı kutlamalarını karşılama anlamında rayon merkezlerinde ve Maykop kentinde “Sendika uzun ömürlü bir yolculuk” adlı beden eğitimi etkinlikleri düzenlendi. Öncesinden belirlenen yollarda iki kilometrelik koşu ve yürüyüşler yapıldı. Etkinliklere toplamda 1000 üzeri kişi katıldı. Rusya Günü onuruna Maykop rayonunda düzenlenen turistik mitinge de 150 üzeri kişi katıldı.

Ekim ayında “Kişisel yetenekler” adlı sendikal sportif ve fotoğraf yarışmaları yapıldı. Bu etkinliklere 2 bin üzeri sendikacı katıldı.

– Sendika üyelerini ve 100. yıl kutlamasına gelen herkesi selamlıyorum. Kişilerin iradesini ortaya koymaları, düşünce özgürlüğünün toplum için gerekli olduğunu uzun yıllar içindeki deneyimleri ile sendikalarımız kanıtladılar. Önümüzdeki yıllarda da bu başarılı çalışmayı birlikte sürdüreceğiz. Sorunlarımızın çözümünde bize yardımcı olan AC Başkanı Kumpıl Murat ile Devlet Meclisi – Xase Başkanı Vladimir Narojniy, federal sendika merkezi başkanı Mihail Şmakov’a teşekkürlerimizi sunuyoruz, – diyerek sözlerini bağladı Adıgey Sendikalar Federasyonu Başkanı Vıste Ruslan.

Eşıne Susan.

Adıge mak, 20 Ekim 2023