Cumhuriyetin 30. Yılında Adıgey’in Rayon ve Kentlerinde Ekonomik ve Sosyal Durum
Maykop
Bu son yıllarda Adıgey başkenti yenilendi, güzelleşti ve daha yaşanır hale geldi.
Ulusal projeler, devlet/ülke (-RF-) ve yöre (-AC-) programları, sağlanan yardımlar sayesinde Maykop’ta yeni binalar inşa edildi, birçoğu da onarıldı ya da restore edildi, sağlık, eğitim ve kültür kurumlarının eksiklikleri tamamlandı.
Daha rahat bir yaşam amacıyla Maykop’ta 129 bahçe ve 13 dinlenme tesisi kuruldu.
Ulusal projeler kapsamında “Eğitim” ve “Demografi” (nüfus artışı) amaçlı yeni kurumlar kuruluyor, büyük para harcanıyor.
Bu bağlamda okulların ve çocuk yuvalarının teknik donanımları yenileniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin yörelerdeki (federe birimlerdeki) okulların eksikliklerinin hızla giderilmeleri, bununla ilgili bir sosyal program hazırlamaları konusunda RF Hükümetine talimat verdi.
Sağlık konusunda bu son dönemde Adıgey başkentinde örnek çalışmalar yapıldığını görüyoruz. Yeni tesisler kuruluyor, donatılıyor ve gerekli teçhizat sağlanıyor.
Bir ulusal proje olarak “Trafik ve yol güvenliği” yönünden Adıgey en güvenli yöreler arasında. Rusya Hükümeti örtülü ödeneğinden ek bir para (225 milyon ruble) Adıgey’e gönderildi.
Genç evliler için 2006 yılından beri Maykop’ta sosyal konutlar inşa ediliyor. Bu süre içinde 1020 aileye konut yardımı yapıldı. Sadece 2020 yılında bu konuda 80 milyon ruble harcandı. Öncelik çok çocuklu ailelere veriliyor. 2021 yılı içinde 30 genç aile daha iyi konutlara kavuşacak.
Cumhuriyet yetkilileri ve belediye teşkilatı Maykop’un gelişmesi ve daha iyi hizmet getirilmesi için çalışmalarını sürdürecekler.
Tahtamukay rayonu
Tahtamukay yerel yönetimi yatırım, ekonomik gelişme, vb yönlerden maddi olanaklara sahip.
2020 yılında rayon bütçesi 1,4 kat arttı, artış miktarı 747 milyon rubleye ulaştı. Rayonun toplam bütçesi de 2,1 milyar rubleyi aştı.
Belediye değişik programlar üzerine ciddi çalışmalar yürütüyor, yatırımların artmakta olması nedeniyle birçok sosyal sorunu çözme olanağı doğdu.
2018’de rayon merkez hastanesi yeni binası ve yeni poliklinikleri Tahtamukay beldesinde açıldı. Proje gideri 143 milyon ruble idi. Ayrıca üç sağlık ocağı açıldı. Bunun dışında okulların ve çocuk yuvalarının bahçe ve yerleşim alanları genişletildi. Şimdilerde yeni eğitim kurumları inşa ediliyor, mevcutlara ek binalar ekleniyor, donanımları tamamlanıyor. Birçoklarının gereksinmeleri karşılanmış durumda.
“Fiziksel kültür ve sporu geliştirme” konulu federal program gereği, bu son yıllarda belediye yeni spor tesisleri kurdu. Sözgelişi Tahtamukay ile Enem beldesinde yeni spor tesisleri açıldı.
2019’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Adıgey’e geldiğinde, rayondaki bir şirkete ait “Yeşil Ev” adlı tesisi incelemiş ve şirketin çalışma biçimini çok beğenmişti.
Maykop rayonu
Hazırlanmış devlet programları gereği Maykop rayonunda 50 üzeri proje tamamlandı, projeler sosyal ve altyapı mühendisliğine ilişkindi.
RF Devlet Başkanlığı örtülü ödeneğinden verilen parayla Severo-Vostoçnıye Sadı (Kuzeydoğu Bahçeleri) köyü çocuk yuvası onarıldı. Udobnıy köyünde 240 kapasiteli yeni bir çocuk yuvası inşa edildi. Köylerdeki kültür evlerinde önemli yenilemeler yapıldı, bu yıl da çalışmalar sürdürülüyor. Bahçeler ve parklar yeniden düzenleniyor. “Demografi” adlı ulusal proje kapsamında rayonun üç yerleşim yerinde spor tesisleri inşa ediliyor.
Bu son yıllarda rayonda 60 km üzeri doğalgaz boru hattı döşendi. Evlere içme suyu ve elektrik bağlanıyor.
Turizmin gelişmesi ve yeni yatırımlar konusunda Adıgey yöneticileri önemli çalışmalar yaptılar. Değişik programlar yardımıyla turistik tesislere uzanan yollar onarılıyor, genişletiliyor. Sonuç olarak dinlenme amacıyla Maykop rayonu dağlarına gelen konuk sayısında çoğalma oldu.
Belediye alanı güzel bir yer, yatırım yapmak için özenilecek bir yöre. Adıgey’in yöneticileri bunu dikkate alarak çalışıyor, rayonun gelişmesi ve kaynaklarının değerlendirilmesi için ellerinden geleni yapıyorlar.
Adıgekale (Adıge Kenti, Adıgeysk)
Adıgekale kenti önemli ekonomik arayışlar içinde, sosyal ve ortak girişimler gelişiyor, işyeri sayısı çoğalıyor.
Cumhuriyet ve kent yönetimi önderlerinin birlikte çalışmaları sonucu kentin görünümü bu son beş yıl içinde görünür düzeyde değişti.
“Çocuk yuvaları – çocuklar için” adını taşıyan ulusal proje ile “Eğitim” adlı ulusal proje, birlikte “Nebzıy” adlı 240 kapasiteli çocuk yuvası açıldı, bunun için 168 milyon 216,2 bin ruble harcandı.
Leser Hazret (Лъэцэр Хьазрэт) adlı fiziksel kültür (beden eğitimi) ve sağlık rehabilitasyonu merkezi açıldı. Bu iş için federal bütçeden 46 milyon 404,9 bin, yerel bütçeden de (Adıgey bütçesinden) 41 milyon 950,1 bin ruble katkı sağlandı. Tesis kent merkezini güzelleştiriyor.
2018 – 2020 yılları boyunca çok katlı apartman bahçelerinin düzenlenmeleri için Adıgekale bütçesinden 115,1 milyon ruble harcandı.
Ulusal Kültür Merkezi önündeki alan kent sakinlerinin en fazla gezdiği, dinlendiği yerlerden biridir.
2019 ile 2021 yılları arasında küçük kentlerde en rahat yaşanılan kentler arası yarışmalarda Adıgekale kenti birincilikleri aldı.
Halk parkı yenilendi, böylece çocuklar için eğlenme ve spor alanları oluşturuldu, kent de güzel bir parka kavuştu.
90 bin metre kare bir alanı kapsayan “Zafer” adlı anıt kompleksi yeniden düzenlendi ve güzelleştirildi.
“En iyi belediye uygulamaları” adlı Rusya yarışmasında “Kentsel planlama politikası” alanında Adıgekale birinciliği aldı.
Kentsel yönetim çevresi içinde yer alan Psekups köyünde inşa edilmekte olan fizik ve kültür kompleksi yakınında bir halk parkı da kuruluyor ve düzenleniyor. Düzenleme için federal bütçeden 5 milyon ruble, cumhuriyet bütçesinden de 806,4 bin ruble ayrıldı.
Kent halkının desteğiyle çok katlı apartmanların bahçelerinde çocuklar için oyun alanları oluşturuluyor.
2020 yılında Adıgekale’de ulusal proje olarak “Ekoloji” ve parti projesi olarak “Temiz Ülke”, “Saf Su” adlı bir yöresel (Adıgey) proje, program kapsamına alındı. Bu sayede 9 su kuyusu faaliyete geçirilmiş olacak.
Geçtiğimiz yıl sonunda Adıgekale kent kitaplıkları arası bir yarışma düzenlendi, “Kültür” adlı bir yarışma projesine katılım sağlandı. Yarışmada hibe olarak verilen bir milyon ruble yeni model bir kütüphane inşaatında kullanıldı.
“Adıgekale’in gelişmesi için” adlı belediye eğitim programı için federal (RF) bütçeden 2020 yılında 76,6 milyon ruble para gönderildi.
Son beş yılda projeleri gerçekleştirmek üzere toplam Adıgekale’ye 599,6 milyon ruble gönderildi. Kentteki tüm değişiklikler için toplam 730 milyon 668,2 bin ruble harcandı.
Tevçoj rayonu
29 Kasım 2000’de sınırları belirlenerek yeniden kurulan genç Tevçoj rayonu gittikçe daha donanımlı hale geliyor.
Ulusal proje “Demografiye” bağlı 240 çocuğa bakacak bir çocuk yuvası Penejıkuaye’de açıldı. 169 milyon 915 bin ruble harcandı. Çocuk yuvasına Penejıkuaye’ye yakın köylerden de çocuklar getiriliyor.
Beş yıl içinde rayondaki okullara 7 otobüs sağlandı. “Zemsky öğretmen” programı gereği kendilerine gereksinim duyulan üç uzman genç, öğretmen 2020’de birer milyon ruble alarak okula geldiler. 2024’te 4 öğretmen daha program kapsamında okula gelecek.
Rayon okullarındaki 1483 öğrenciye sıcak yemek veriliyor, 1-4 sınıf öğrencisi 800, 5-11 sınıflarda okuyan 460 öğrenciye ücretsiz yemek yediriliyor.
Ulusal projeleri, federal ve yöresel programları layıkıyla yerine getirmek, halkın yaşamını daha iyi yapmak, orta ve küçük ölçekli işletmeleri geliştirmek, yönetimin başta gelen görevleri arasındadır.
Krasnogvardeyski rayonu
“Ulusal” bütçeleme gereği, yerel bütçelere ait parasal kaynakların yerel nüfus tarafından öncelikli olarak kullanması sağlandı.
Köy yerleşmelerinin düzenlemelerine ilişkin çalışmalar toplumca izleniyor, kişiler birçok projenin tamamlanmasında katkılarda bulunuyorlar.
“Temiz Su” adlı yöre programı gereğince 2020’de toplama su ya da havuz inşaatı tamamlandı, proje 11 milyon üzeri rubleyle gerçekleştirildi. Bu sayede rayon merkezinde yaşayan bin üzeri kişiye kaliteli içme suyu sağlandı.
Krasnogvardeyski rayonu merkez hastanesinin donanımını iyileştirmek için bu son yıllarda hayli iş başarıldı. Örneğin, “Köy arazilerinin genişletilmesi” adlı program gereği, hastaneye 5,7 milyon ruble değerinde 5 araç satın alındı.
Sağlık hizmetleri kapsamında bu yıl Krasnogvardeyski rayonu merkez hastanesinde donanımlı bir ameliyathane açılması çalışmaları sürüyor. Yelenovski köyünde de bir sağlık ocağı ve doğumevi inşa ediliyor.
“Genç evlilere konut verilmesi” adlı belediye programı kapsamında 2016 – 2020 yılları içinde 33 yeni aile adına 17 milyon ruble kullanıldı. Çok çocuklu 35 aileye de arsa payları verildi.
Anne babası ve bakacak kimsesi olmayanlara konut sağlamak için 22 milyon ruble harcandı, 23 kişiye destek yapıldı.
“Demografi” (Nüfus artışını destekleme) adlı ulusal proje kapsamında her biri 120 kişilik çocuk yuvaları yapımı Hatikuaye, Bele ve Sadov köylerinde sürüyor.
“Köyleri geliştirme” adlı devlet programı gereği Beloselski ve Vılape köylerinde kültür tesisleri inşası için 92 milyon ruble gönderildi. İnşaatlar tamamlanmak ve donatılmak üzere.
Koşhable rayonu
Rayonda toplamda 80 bin metre kare yer tutan 110 spor ünitesi, ayrıca 81 faal spor tesisi var.
“Demografi” adlı ulusal proje kapsamında Koşhable’de 200 kişilik bir spor kompleksi (ФОК) inşa edildi. Ayrıca belediyeye ait spor tesislerinde samba ve judo çalışmaları yapılıyor, 25 futbol sahası, basketbol ve voleybol sahaları ve 22 spor salonu bulunuyor.
Ortalama yaşam süresini yükseltmek ve ölüm oranını düşürmek için rayonda “Sosyal yardım” programı uygulanıyor. “Dokularına zarar vermeden köylülere yardım” programı gereği 2020’de 6 aileye 4,5 milyon ruble yardımda bulunuldu. 9 genç aileye de 9 milyon ruble verildi.
RF Başkanlık kararnamesi gereğince çok çocuklu ailelere rayonda toprak tahsisi yapılıyor. Program süresince 145 aileye toprak verildi
Üç veya daha fazla çocuklu ailelere verilen arsaların alt yapıları ve yeni yolları yapıldı, bunun için 2,8 milyon ruble kullanıldı.
“Eğitim” adlı ulusal proje kapsamında orta dereceli okulların dijital eğitimi için 2020’de sekiz okula 9,6 milyon ruble değerinde teçhizat alındı.
Bu yıl Haçemzıye ve Mayski köy okulları donatılıyor. Drujba ve Natırbıye köy okullarının spor salonları yenilendi, bu iş için 3,5 milyon ruble harcandı.
2020’de Koşhable’ye kaliteli içme suyu getirildi. 42,5 km uzunluğunda su boruları döşendi ve iki kuyu kazıldı.
“Güvenli ve modern otoyol” adlı ulusal proje kapsamında 2021’de Koşhable rayonunun dört kesiminde yol onarımları yapılacak.
Giaginsk (Cece) rayonu
Burası bir tarım yöresi, yine de diğer hizmetler de ihmal edilmiyor, konutlar yenileniyor, daha fazla yatırımcı çekilmeye çalışılıyor.
“Köyleri geliştirme” programı gereği Cece rayonunda dört kültür evi inşa ediliyor. Bu tesisler Segiyevski, Dneprovski, Cace ve Dondukovski köylerinde bulunuyor. Ulusal proje “Kültür” gereği Cace köyündeki sanat okulu binası yenileniyor.
Rayonda iki yeni çocuk yuvası inşa ediliyor. Cace stanitsasında 240, Kelermesski köyündeki de 120 çocuk kapasiteli. Ayrıca bu kurumlar yeni işyerleri açılışına yol açacaklar.
2022’de Dondukovskaya stanitsasında su boruları ve su kanalları döşenecek, Progress köyünde de bir sağlık ocağı kurulacak, kültür evi de yenilenecek.
Önümüzdeki yıl Tambovski köy okulu yenilenecek, köy yolu da onarılacak. Dondukovskaya yolu onarılacak.
Cece rayonu özelliğini koruyarak gelişiyor, daha iyiye gidiyor. Önümüzdeki dönemde daha çok şey yapılması planlanıyor.
Şevgen rayonu
Şevcen rayonunda sosyal sorunların çözümü, çocuklu ailelere yardım, konutların onarımı ve tarımı geliştirme konularına önem veriliyor.
Çocuklu ailelere yardım konusunda anaya destek verilmesi programı esas alınıyor. 2020 yılında bazı yasal değişiklikler yapıldı. Anneye verilen para miktarı artırıldı ve yardıma hak kazanan aile sayısı da arttı.
Program süresince RF Emeklilik Fonu Şevcen rayonu merkezi tarafından 1207 sertifika dağıtıldı. 1050 aile bundan yararlandı. Bu yardım sayesinde 500 aile konut yapımı için kullandıkları banka kredisi borcunu ödediler.
“Sağlık” adlı ulusal proje kapsamında bu son 5 yıl içinde Şevgen rayonunda 4 sağlık ocağı inşa edildi.
Rayon yatırımcılar açısından çekici hale getirilebilirse, halkın yaşam kalitesi de yükselmiş olacaktır. Rayonda 60 megavat gücünde elektrik enerjisi sağlayan 24 rüzgar türbini kuruldu. Bu sayede 2020’de rayon bütçesine, yasal pay olarak 28 milyon ruble gelir sağlandı. Belediye tarafından da güneş enerjisinden yararlanmak için bir santral kuruldu, yatırımlar 500 milyon rubleye ulaştı.
“Yeni çiftlik kurmak isteyenler” programı gereği Şevgen rayonunda 50 işyerine, çiftliğe 70 milyon ruble hibe yardımı yapıldı. Hayvancılık yapan yedi aileye de 53 milyon ruble verildi.
Eğitim, sağlık ve diğer kurum binaları rayonda yenileniyor, donatılıyor. Çalışmalar ilerletiliyor.
Adıge mak, 2 Ekim 2021
