100. Yıl At Yarışları Unutulmayacak
Bayrak taşıyan bir atlı grup
Yarışmayakatılan cins bir Adıge (Çerkes) atı
En eski dönemlerden beri Adıgeler atlı sporlara büyük bir önem verir, ilginç yarışmalar yaparlardı.
Adıgey’in devlet sisteminin kuruluşunun 100. yılı onuruna yapılan at yarışları Adıge Cumhuriyeti’nde yapılıyor. Törenlere Abhazya, Kuzey Osetya – Alanya, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes, Krasnodar ve Stavropol krayları ile Adıgey sporcuları, ulusal el işleri uzmanları, kültür ve sanat emekçileri katıldılar. At yarışı alanında iddialı yarışmalar yapıldı.
Tarihten geliyor
En eski dönemlerden beri Adıge atlısının (süvarisinin) uyduğu zarafet dolu davranışlar, silaha verdiği değer teatral gösteri biçiminde Nako Feliks tarafından sergilendi. Nako Feliks Kabardey-Balkar’dan geldi. Çarpıcı güzellikteki Adıge giysileri içinde ulusal tarihimizden sayfaları anlaşılır bir dille anlattı. Kama ve kılıç atlının en gereksindiği şeylerdendi. İş savunmaya dayandığında atlı ilkin kamasına sarılırdı.
Kamalar değişik görünümlerde idiler. Örneğin, kırmızı ya da siyah görünümlüleri vardı. Hediyelik kamalar özel olarak üretilirdi.
Ulusal el sanatları
Adıge giysilerini diken Beceko Bele’nin bize söylediğine göre, anlatılacak ve topluma öğretilecek çok şey var. Kadın, yerel kıyafeti (saye) ile oyun alanına geldiğinde insanın içini açıyor, danslar başladığında giysisi eğlence ve dansa güzellik katıyor, dansçıyı uçuruyor gibi oluyor ve mutluluk saçıyor.
Cambeçıye köyünden Lışe Ahmed’in ağaç, demir ve başka maddelerden ürettiği eşyalar ulusal tarihi ve el becerilerini yansıtıyorlar. Adıge ailesinin yaşam biçimi, daha önceki yaşam biçimleri tablolardan, el işlerinden yansıyor. Adıge bahçesi (şagu) ve bahçedeki ev ve ev eşyalarının örnek yontularını ağaçtan üretti. At yarışını karşılama bağlamında güzel bir resmi, oymayı odundan üretti – atın görünümü muhteşem, göreni büyülüyor.
Ulusal işlemeler, nakış işleri ve hediyelik eşyalar Tevçoj Fatime ve daha başkaları tarafından sergilendiler.
Çerkes atlısı
Yarışmaya katılan cins bir Adıge (Çerkes) atı
Atlılar özel yeteneklerini sergiliyor, demir varilleri dolanıyor, kılıçla dalları kesiyor, engelleri atlıyorlar, mızrağı, ot-saman yığını içine saplıyor ve diğer savaş oyunlarını oynuyorlar.
Değerlendirme kurulu başkanı Nako Feliks en iyi Çerkes atlısını seçmek için karşılaştırmalar yaptıklarını söyledi. Atın donanımı, silahların nasıl taşındığı, atın eyer kuşamı, atlının taşıdığı öte berilerin düzenleniş biçimi, dizgin ve yular takımının düzenlenişi ve benzeri şeyler değerlendirmeye alındı. Atlılar hep birlikte yarıştılar.
Birincilik Beğedır Artur’un oldu. Yarışma izleyicileri Adıge atlıları içinden en çok Tharkoho Timur’u beğendiler. Ulusal el işleri ustası Beceko Bele’nin yaptığı ve 12 yıldızı parıldayan Adıge bayrağı Karaçay-Çerkes’ten gelen Koş Eldar’a özel ödül olarak verildi.
Barış güneşi parıldıyor
Adıge Cumhuriyeti Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Şhalaho Asker ve sivil ulusal hareket “Adıge Xase” Başkanı Lımışeko Ramazan ile görüştük.
– Yarışmayı Türkiye, Suriye, İsrail ve Abhazya’dan gelen konuklar da izlediler. Kuzey Osetya – Alanya, Rostov Oblastı, Stavropol Kray, Yermelhable (Armavir), Krasnodar, Gelencik, Karadeniz kıyısında yaşayan Şapsığlar, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes ve başka yerlerden gelenler de yarışmayı izlediler, – dedi Şhalaho Asker. – Bir araya gelen ulusların anısı, güzel bir anı olarak kalplerde kalacaktır.
Vladikavkaz atlı tiyatrosu “Nartlar”ın ve motosiklet sürücü takımının gösterileri de izlendi. Motosiklet üzerinde “saltor” (sağ bek) ve diğer hünerleri gösterirlerken, oyuncuların yeteneklerini sınırsız imiş sanıyorsun.
– Unutulmayacak büyük bir kutlama günü yaşadık, – dedi Karaçay-Çerkes Adıge Xase Başkanı Aslane Ali.
Yarışma
Adıge Cumhuriyeti Başkanı Kumpıl Murat yarışmaya katılanları selamladı. “Konuklar ve Adıgey halkı için mutluluklar diliyorum, daha fazla başarılar elde etmelerini, sağlık ve mutluluk içinde yaşamalarını diliyorum”, – dedi Kumpıl Murat .
Sporcular 8 dalda yarıştılar, 1 milyon 800 bin ruble yarışma birincilerine dağıtıldı.
Başkanımız adına düzenlenen 2400 metre koşusu da yapıldı. Atlı Yuriy Kuliniç, Aluston adlı atı ile birinci geldi. Kumpıl Murat ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde milletvekili Beybatur Murat sporcuları kutladılar, ödülleri verdiler.
AC Devlet Parlamentosu – Xase, Adıgey’in devlet yapılanmasına kavuşmuş olmasının 100. Yılı onuruna, Rusya Emek Kahramanı Meşbaşe İshak adına konan ödüller, Ülke Koruyucuları, Adıgey ve Krasnodar Kray din adamları ile başkaları adına konan ödüller için atlılar yarıştılar.
Kazbiç, Pobodit, Şağdıy, Zvanka, Ledi Viner Slav, Eklips, Lik Zevsa, Kintaro, Muzaferel ve Zarik adlı atlar derece ve ödülleri aldılar.
AC Parlamentosu Başkanı Vladimir Narojnıy, Adıgey’n Baş Müfettişi Sergey Drokin, Rusya Devlet Duması’nda milletvekili Hasaneko Murat, Maykop Belediye Başkanı Gennadiy Mitrofanov, diğer devlet görevlileri, sivil toplum örgütleri mensupları toplantıya katıldılar.
Yemţıĺ Nurbıy
Adıge mak, 7 Ekim 2022
