Adıge Cumhuriyeti’nin Başkanları
Ali oğlu Carıme Aslan
17 Ocak 1992 – 8 Şubat 2002.
Adıgey’in ilk Devlet Başkanı, Adıgey’in cumhuriyet statüsüne kavuşması, Krasnodar Kray’dan ayrılma ve ayrı bir birim olma sürecine katkıları olan biri. Parti ve devlet görevlerini birlikte yürütmüş tek kişiydi.
– Çok uluslu Sovyetler Birliği’nde çok sayıda ve birbirinden ayrı devlet birimi vardı. Diğer yörelere koşut olarak Adıgey de 1922’de özerlik elde etti. Özerklik olmasaydı diğer uluslar içinde eriyip yok olabilirdik. Bir devlet sistemimizin olması ve özerklik, bize çok yönlü gelişme olanağı sağladı. Yazı dili, okullar ve ilk Adıgece gazete gelişimin ürünlerinden oldular. Cumhuriyet sistemine geçiş devlet organlarını çoğalttı, devlet kurumlarına kavuşmuş olduk, konutlarımız çağa uygun olarak yenilendiler ve sanayi üretimimiz arttı, – dedi Carıme Aslan.
Carıme Aslan’ın iktidarı döneminde dış ülkelerde yaşayan soydaşlarımız topluluklar halinde Adıgey’e getirilmeye başlandı. İlk gelenler Kosova’dan eski topraklarına geri getirilen Adıgeler oldu. Bunlar için Mafehable köyü oluşturuldu. Savaş koşulları içindeki bir devletten bir nüfusu çıkarıp getirmek kolay bir iş değildi ve benzersiz bir başarı örneği olmuştu.
Mecid oğlu Şevmen Hazret
8 Şubat 2002 – 13 Ocak 2007.
Cumhuriyet tarihinde yardım ve bağışlarıyla ad bırakmış biri.
İktidarı döneminde büyük bir sel felaketi yaşandı, 32 köyü su bastı, Hatikuaye köyü bir ay boyunca su altında kaldı. 5 bin üzeri kişi daha güvenli yerlere taşındı ve yerleştirildi, 8 milyar ruble üzeri bir kayıp yaşandı. En büyük yıkım Krasnogvardeyski rayonunda görüldü.
Federal yardımları beklemeden Şevmen Hazret kişisel servetinden bağışlayarak halkın yardımına koştu. Evi yıkılmış olanlara yeni konutlar inşa ettirdi.
Şevmen Hazret gerekli konulara ve korumasız kişilere yardımlarını hala sürdürüyor. Onun iktidarı döneminde sağlık ve tıp alanında gelişmeler sağlandı, hastane ve sağlık ocakları inşa ettirdi, eskimişleri yeniledi, onardı, Afıpsıpe köyünde modern ve donanımlı bir hastane inşa ettirdi.
Şevmen Hazret’in topluma yönelik yardımları sürüyor, Coronavirüs salgını üzerine Enem beldesindeki hastaneyi donattı, emeklilere para yardımında bulunmaya devam ediyor.
Kıte oğlu Thakuşıne Aslan
13 Ocak 2007 – 12 Ocak 2017.
İki dönem başkanlık yaptı. Adıgey’in sosyo-ekonomik düzeyini yükseltmek için ulusal projeler hazırlamaya ve yatırımcıları Adıgey’e çekmeye öncelik verdi. Bunun için Adıgey’in görünür ve ilgi çekici bir yer olması gerekiyordu. Thakuşıne Aslan bir ilk olarak Rusya Federasyonu Stratejik Yöre Geliştirme Meclisi’ni kurdu, ayrıca halka açık ortaklıklar ve işletmeler temsilcilerini çalışmalara kattı. Yöreyi geliştirme ajansı aracılığıyla devlet ve dış sermayeyi yatırım yapmaya çağırdı.
Adıgey’in daha önce katılmadığı forumlarda yeni yatırım projeleri boy göstermeye başladı. Büyük yatırım projeleri Adıgey’de yaşama geçirilmeye başlandı. “İKEA” firması ve tarım alanında çalışan “Resurs” firması gibi büyük yatırımcı firmalarla anlaşmalar imzalandı. Çok sayıda spor tesisinin yapımına ve eskilerinin yenilenmesine başlandı. Projeleri yoluyla Adıgey’i Kuzey Kafkasya turizm zinciri (turizm kümesi) içerisine aldırdı.
On yıllık başkanlığı döneminde Adıgey’e 144 milyar ruble yatırım çekmeyi başardı. Sonuç olarak Adıgey’i ziyaret eden turist sayısı her yıl artmaya başladı.
Karalbıy oğlu Kumpıl Murat
12 Ocak 2017.
Yatırım projelerini gerçekleştirme, ulusal proje ve devlet programlarını uygulama, konut üretimi, başkent Maykop’u onarma ve güzelleştirme çalışmaları yanında, yöre düzeyinde çok yönlü bir gelişme stratejisi izliyor, zorlukları tespit edip çözüm yolları arıyor ve Kumpıl Murat tüm gücüyle sorunları aşmaya çalışıyor.
Örneğin 2021 yılında Adıgey’de 33,5 milyar ruble yatırım gerçekleştirildi. Şu tutarında bir yatırım gerçekleşti. Şu sıralar 77 milyar ruble değerinde 25 adet yatırım daha Adıgey’de gerçekleştiriliyor.
Kumpıl Murat kişilerin yaşamını ve sorunlarını öğrenmeye öncelik veriyor. Bu amaçla rayonları dolaşıyor, köylere gidiyor, engelleri aşmaya, kendisinden önceki başkanların başlattığı işleri tamamlamaya çalışıyor. Sorulan soruları yanıtlıyor, devlet kurumlarını uyarıyor, yapılan çalışmaları denetliyor ve sonuçlarını izliyor. Bütün devlet organlarının halka hizmet için çalışmaları konularına öncülük ediyor. Adıgey’de, yörenin bir başına çözemeyeceği sorunlar da bulunuyor, bu gibi durumlarda federal merkezle iletişime geçiliyor ve değişik federal makamların cumhuriyetimize yardım etmelerini sağlanıyor. Bakanlıklar görevlileri Adıgey’e daha sık gelmeye başladılar, bu da yöremiz yararına daha fazla katkı anlamına geliyor.
11 Eylül 2022’de Kumpıl Murat, Adıge Cumhuriyeti Devlet Meclisi – Xase tarafından ikinci kez ve oy birliği ile başkan seçildi.
Adıge mak, 4 Ekim 2022
