Adıge Kadın Giysisi Saye ve Tarihsel Yolculuğu
Benzer İçerikler
Doğu Halkları Devlet Müzesi’nin May kop’taki Kuzey Kafkasya şubesinde görkemli bir Adıge kadın giysileri (saye) gösterisi sunuldu. Geçmiş tarihi dönemlere ait Adıge kadın giysiieri usta sanatçı St’aşu Yure’nin elinden çıkma.
Ünlü modelist (model yaratıcı) Yure yapıtları ile barışı, dostluğu ve tarihi koruyor ve toplumlara çağrıda bulunuyor. Hattiler döneminden başlayarak yeryüzünü kaplayan çiçek hastalığının kırıp geçirdiği dönemlere ait Adıge kadın elbiselerini canlandırmayı kendine görev saydı.
St’aşu Yur: “Fransa’dan gidip XII’nci İsveç Kralı Karl’ın (Demirbaş Şarl; 1682-1718) yanında çalışan bir gezgin Adıgeleri ziyaret etti, Adıgeleri temiz yüzlü ve güzel insanlar olarak gördü. Gördüklerine şaşırdı. O sırada milyonlarca Avrupalı ve Amerikalı çiçek, hastalığından kırılıyordu, sağ kalanlar yüzlerine maske ve peçeler takmak zorunda kalıyorlardı. O sırada bir Adıge kadını bulduğu aşılama tekniği sayesinde ulusu çiçek hastalığından koruma, tedavi etme ve hastalığı önleme yöntemini buldu. O dönemlerden beri Adıgeler arasında “Çiçek yüzlü” deyimi söylenir oldu. Çiçek hastalığının üstünden gelen o Adıge kadını adına bu kostümü adadım”.
Fransız gezgin Abri de la Montreux, tarihi yazısında Adıge kadınının Adıgeleri çiçek hastalığından kurtarmayı başardığını ve Adıgelerin temiz yüzlü kaldığını belirtiyor.
St’aşu Yure kostümünü değişik kumaşlar ile kuzu postundan dikti ve üzerine Hitit damgalarını işledi. Milattan önce yaşamış olan Hititler ile Mısır Firavunlarının savaştığı, ardından savaşa son verip bir barış antlaşması imzalamış oldukları dünya tarihinde yer alıyor. Bu tarihi olayı yansıtmak üzere St’aşu Yure kostümün üzerine Hatti-Hitit işaretlerini yerleştirdi.
St’aşu Yure: “Kabardey-Balkaryalı bilim insanları Hitit damgalarının Adıge-Abhaz uluslarına yabancı şeyler olmadıklarını (yakın, benzeyen damgalar olduklarını) belirlediler ve 40 kadar Hatti-Hitit damgasının yer aldığı bir kitap da yayımladılar. Ben Adıge kadın kostümünün (sayenin) önüne ve eteğine 150 damga işledim. Kitabı okuyanlar ve kostümü görenler, durumu daha iyi kavrayacaklardır, kostüm müzede kalacak ve sergilenecek, izleyicilerin ziyaretine açık olacak ve insan aklının başlama noktasını, neleri başarmış olduğunu göreceklerdir”.
Usta sanatçının kıvrak zekâsına şaşırmamak elde değil. Geçmiş dönemlerden ve yaşanmış olaylardan esinlenme yapıtlarla ulus yüksek bir sanat anlayışına ulaşmış ve bunları elde etmiş bulunuyor
Tev Zamir
Adıge mak, 31 Mart 2023
