Hoko Zavır’ın Anısına

Hoko Zavır’ın Anısına

Tarih bilimleri doktoru, Adıge Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesinde profesör, Dünya Adıge Bilimler Akademisi üyesi, Rusya onursal kültür emekçisi, Adıge Cumhuriyeti onursal gazetecisi Yusıf oğlu Hoko Zavır’ın (ХъокIо Заур) vefatını derin bir üzüntüyle öğrenmiş bulunuyoruz.

Hoko Zavır 17 Aralık 1936’da Kazanıkuaye köyünde doğdu. Moskova M. V. Lomonosoz Devlet Üniversitesi’nden mezun oldu. Daha üniversite öğrencisi iken ulusal sorunlarla ilgilenmeye başladı. Küçük bir öğrenci grubu içinde Uzak Doğu’daki Sahalin Adasına gittiğinde çok şeyi gördü ve duydu. Dünya görüşünün sağlamlaşması için gazetecilik mesleğinin önemini kavradı.

Kazakistan gazetelerinden birinde yazar olarak çalışırken, 1500 metre derinlikteki mayınlara değin dibe inmişti. Gazetecinin yazdığı konuyu iyi bilmesi gerektiğini söylüyordu.

Adıgey’e döndükten sonra “Adıgeyskaya Pravda” (şimdi “Sovetskaya Adıgey”) gazetesinde 30 yıl üzeri çalıştı. Birçok bölümün müdürü ve baş yazar yardımcısı olarak görev yaptı. 1991’de tarih bilimleri doktoru oldu.

Gazetecilik ve ülke sorunları üzerine değişik konuları işleyen kitaplar yayımladı. 160 üzeri bilimsel çalışması bulunuyor. Beliren ulusal sorunlarımız konusunda kaygılanıyor, kendi kendisine çıkış yolları arıyordu.

“Mühür Doğdu Ekim” adlı kitap, “Yazı yazma İşinden Kitap Kültürüne” adlı çalışmalar, vd döneme ilişkin gereksinilen kaynaklardı. “Mühür Doğdu Ekim” adlı kitabın ABD Kongre Kütüphanesine gönderilmesini istemesi anlamlıydı.

Dış ülkelerde (Adıge diasporasında) bulunan soydaşlarımızla ilişkilerin geliştirilmesi, gereksindikleri yazıların onlara gönderilmeleri konularıyla yıllarca ilgilendi. Rusça bilmeyen, Adıgeceyi de yeterince anlamayan, Adıgece okuyup yazamayan kişilerle karşılaşıyor, üzülüyordu, uluslararası ilişkileri güçlendirme ve çözme işleri ile ilgileniyordu.

.

Dış ülkelerdeki soydaşlarımızdan gençleri Adıgey’e getirip okutma işlerini iyi örgütlediğini biliyoruz. Derin bir bilgi sahibiydi, umudunu yitirmeyen donanımlı biriydi. Adıge Cumhuriyeti Ulusal İşler, Basın-yayın ve Dış Ülkelerle İlişkiler Bakan yardımcısı idi, başka resmi görevlerde de yıllarca çalıştı.

Adıge Cumhuriyeti’nin devlet yapısını güçlendirme, cumhuriyetteki halklar arasındaki ilişkileri iyileştirme gibi konularda çalıştı. Hukuk işleri yanında öğretmenlik de yapıyordu. Öğrencilerin mesleki eğitiminde ve meslek seçiminde yol gösteriyor, ulusal gelenek ve göreneklere, tarihe büyük bir önem veriyordu. Ülkenin sosyal ve politik yaşamında değişiklikler, iyileştirmeler yapılması içerikli çalışmaları az değildir.

Gazetecilik ve içinde yaşadığımız toplum düzeni konulu yazıları yol gösterici nitelikte. Gazeteci toplumun gölgesi değildir. Gazeteci toplumun aynasıdır, yaşamı derinlemesine tanıyan ve öğrenen biri olmalıdır. Hoko Zavır, gazetecinin politik yaşamı iyi bilen bir olmasını şart koşuyordu. En önde gidecekler arasında gazetecileri görüyor, görevini en iyi, en yüksek düzeyde yapmalarını istiyordu.

Hoko Zavır gazetecilik mesleğinden ve toplumsal yaşamdan söz ederken, eğitim konusundaki düşüncelerini de açıklıyordu. Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes ve Adıgey cumhuriyetleri ulusal gazetelerinin ortak sayılar yayımlamalarına öncülük ediyordu. Soydaşlar giderek birbirlerini daha yakından tanıdılar, gazeteciler dış ülkelere de gider oldular. Folklor toplulukları, tiyatrolar, sanatçılar karşılıklı gidip gelmelere başladılar, bunu sevindirici bir gelişme olarak görüyordu. Devlet kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin birlikte ülke ve ulus yararına  sorunlarla ilgilenmeye başlamış olduklarını da sevindirici buluyordu. “Adıge Xase” öncülüğünde düzenlenen  özel gün ve kutlama günlerinin çoğalmış olmasını toplumsal-politik yaşamın zenginleşmesi olarak değerlendiriyordu. Kutlamaların Adıgey’de yaşayan halkları birbirine daha da yakınlaştırdığını ve bunu çok değerli bir gelişim olarak gördüğünü söylüyordu.

Hoko Zavır’ın içinden gelerek yaptığı çalışmalar cumhuriyetimizde çok değerli bulundu. Adıge Cumhuriyeti’nin en üst devlet ödülü olan “Adıgey’in Onuru” (Адыгеим и Щытхъузехь) madalyasına hak kazandı. Mutlu bir aile yaşamı içinde yıllarca yaşadı ve çalıştı. “Adıge mak” gazetesinin saygıdeğer bir dostu idi.

Adıge mak, 04 Şubat 2022

https://adygvoice.ru/2022/02/04/%d1%85%d1%8a%d0%be%d0%bai%d0%be-%d0%b7%d0%b0%d1%83%d1%80-%d0%b8%d1%88i%d1%8d%d0%b6%d1%8c/