Adıge Ulusunun İlk Bilim İnsanı

İshak oğlu Kuace Malazin 1900 yılında doğdu. Derin bir bilimsel eğitim aldı. İkinci Dünya Savaşı’na katıldı, Moskova’yı savunan birliklerin birinde görev aldı. Değerli bir jeoloji ve mineraloji doktoru idi.

Malazin Adıgey’in Şevgen rayonunun Pşıjhable köyünde doğdu. Dedesi Kuace Eyüb sıradan bir emekçiydi, onu yakındaki Tenginskaya okuluna kaydettirdi. 1917’de İmparator III. Aleksandr‘ın adını taşıyan mekanik-teknik okulunu bitirdi. Ardından Novoçerkassk’taki Donetsk politeknik enstitüsünü bitirdi.

1926’da Malazin Prof. N.K. Voskresenski’nin jeoloji heyetine alındı. Profesör bu genci beğendi ve Moskova’ya gitmesini istedi. Moskova’ya gitti ve bilimsel kariyerini geliştirdi. Malazin gündüz okula devam ediyor, akşamları işe gidiyordu. Moskova’daki “Krasnıy proletariy” ve “Krasnıy fakel” fabrikalarında çalıştı. Eğitimli, yetenekli ve çalışkan biri olduğu amirlerince anlaşıldı. Dağlardaki ve yeraltındaki mineralleri çıkaran bir mühendis olan Malazin Uygulamalı Mineraloji Enstitüsü’ne atandı. Bir süre sonra enstitünün adı ВИМЕ olarak değiştirildi.

Kuace Malazin’in eğitimli biri olduğunu bilen yetkililer onu Kuzey Kafkasya’daki Sentinski, Kartjurski ve Cimarinski jeoloji bölümlerinin yöneticisi olarak atadılar. O sıralar enstitü müdürü olan N.M. Fedorovski ondan yüksek lisans yapmasını istedi. Malazin tezini hazırladı ve sundu.

Gubkin’in adını taşıyan petrol ve doğal gaz arama enstitüsü baş uzmanı oldu. Verilen görevleri tamamlayarak Ural, Ukrayna, Kafkasya, Kırım, Asya ve Kola yarımadasındaki Hibini ve diğer yerlerden mineral örnekleri toplayarak bir koleksiyon hazırladı.

Ancak, beklenmedik bir anda İkinci Dünya Savaşı patlak verdi. Değerli bir eleman sayılarak savaş dışı tutulmak istendi, ama o bunu kendine yediremedi ve kabul etmedi, askere alınması için dilekçeler vererek ricalarda bulundu. 6 Temmuzda Moskova’yı savunan birliklerin içinde yer aldı.

Malazin Ekim ayında ağır yaralandı, uzun süre değişik hastanelerde tedavi gördü. Sonunda Savaş Komisyonu terhisine karar verdi ve evine döndü. Malazin terhis edilince uzun yıllardan beri araştırmalar yaptığı evinin Alman uçakları tarafından yerle bir edildiğini gördü. Topladığı minerallerin ve diğer malzemelerin bir bölümü yok olmuştu.

Çok üzülmüştü, ama zorluklardan yılacak biri de değildi. Eksik materyalleri tamamladı. Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi’ne kaydoldu. Usanmadan minerallerin yararlı yönlerini, nerede ve nasıl kullanılmaları gerektiğini tek tek yazdı, yeni buluş ve düşünceleri bilim insanları tarafından çok değerli bulundu.

Malazin ömrünü adadığı mesleğinde sonunda zirveye ulaştı. Çalışmalarını Yüksek Değerlendirme Kuruluna sundu. Dört ciltlik çalışmalarına eşsiz bir değer biçen Sovyetler Birliği ve dış ülkeler akademisyenleri arasında G. İ. Teodoroviç, M. N. Altgavzen, S. G. Sarkisyan, N. V. Belov, A. V. Danova, A. A. Balandin, Y. İ. Gerasimov ve başkaları bulunuyordu.

İshak oğlu Kuace Malazin 1969 yılında doktorasını verdi, Adıge ulusunun ilk bilim insanı akademik unvanını aldı. Çalışma ürünlerini Adıgey’e gönderdi.

Resimdekiler- Dr. Kuace Malazin; Maykop Okulu öğrencileri (1917, ayaktakilerden sağdan ikinci).

Adıge mak, 23 Temmuz 2021