Ünlü Adıge yazarı Prof. Dr. Şeşşe Kazbek (1939 — 2015)

Tanınmış aydın Şeşşe Kazbek (Şaşşe Kazbek) üç kardeş cumhuriyet ve Kuzey Kafkasya dışında, çok uzak ülkelerde de adı duyulan ve Adıge edebiyatında önemli bir yeri olan bir bilim insanıdır.

İsa oğlu Şeşşe Kazbek 18 Şubat 1939’da Adıgey’in Tevçoj rayonu Kazanıkuaye köyünde doğdu.

Adıge Devlet Öğretmen Enstitüsü Filoloji Fakültesini bitirdi, kendi köy okulunda başöğretmen olarak çalıştı. 1969’da filoloji dalında yüksek lisans, 1979 yılında doktora tezini verdi. 1969’dan beri Adıge Devlet Enstitüsünde çalışmaya başladı. Başöğretmen, doçent olarak çalıştı, Rus ve yabancı devlet edebiyatları kürsüsünde profesör oldu. Son 30 yıl boyunca Adıge Devlet Üniversitesi edebiyat ve gazetecilik bölümünde çalıştı.

Yazılarını 1961 yılından başlayarak yayımlamaya başladı. Adıgece eleştiri yazıları ve edebi eleştiri kitapları yayımladı: “Zamanın Çağrısı” (Уахътэм иджэмакъ; 1974), “Canlı Sözcükler” (Псэ зыпыт гущыIэхэр), “Gerçekçiliğin Yolları” (Шъыпкъэныгъэм игъогухэр). Rusça yayımladıkları da çoktur: “Adıge edebiyatlarında sanatsal çatışma-konflikt- ve edebi türlerin evrimi” (Художественный конфликт и эволюция жанров в адыгских литературах), “Adımlar” (Ступени), “Yaşayan Sözcük” (Живое слово) adları altında Meşbaşe İshak’ın yaşamına ve yaratıcılığına ilişkin kitapları vardır.

Ortaöğretim okulları için “11. sınıflar (lise sonlar için) için Adıge edebiyatı” kitabını bir arkadaşıyla birlikte yazdı ve yayımladı. Thakuşın: Dün, Bugün ve Yarın” (Тхакушинов: вчера, сегодня, завтра) adlı kitabı yazdı (Thakuşın Adıgey’in üçüncü devlet başkanıdır – hcy).

Değişik eleştiri ve bilimsel yazıları “Çağdaş” (Наш современник), “Yeni Dünya” (Новый мир), “Halkların Dostluğu” (Дружба народов) ve diğer dergilerde yayımlandı.

Bütün bunlar dışında Şeşşe Kazbek’in değişik kitapları da sayılmalı. 1985’te “Sıcak Kar” (Ves fab) adlı uzun öyküsü yayımlandı, 1990’da “Deri Kapmaca” (Şo zeteh) adlı güldürüsü Ulusal tiyatroda sahnelendi. 2000 yılında sanatsal yapıtlarının yer aldığı “Sonbahar Gecesinin Üzüntüleri” (Bjıha çeş gumeçher) adlı kitabı yayımlandı. Bunları “Yaşama Değer” (Yıvaser ğaşşe) derleme kitabı izledi. Şeşşe Kazbek edebiyatı o denli seviyor ve yaşamından ayırmıyordu.

Şeşşe büyük çeviriler de yapmıştır: Shakespeare’in trajedileri “Otello” ve “Kral Lear” Adıge tiyatrosunda sahnelenmiştir. Şeşşe Kazbek’e çok sayıda takdirname verilmiştir ve bütün bunları emeğiyle hak etmiştir.

Mamırıko Nuriyet.

Not: 1. Bazı Adıge yazarlarının tanıtıldığı bir makalenin bir bölümüdür.

2. “Kafkasya Kültürel Dergi” de tarafımdan eleştiri yazılarından çevirileri yayımlanmıştır: “Adıge Edebiyatında Eleştiri Sorunları”, vd. – hcy